Indrukwekkende tentoonstelling in Lille en Wassenaar

Twee interessante tentoonstellingen van de Duitse kunstenaar Anselm Kiefer heb ik deze kerstvakantie bezocht. In het Lam in Lille en museum Voorlinden in Wassenaar.
Vooral die in het Lam vond ik erg mooi vanwege dat het zwaartepunt hier op fotografie ligt. Als kind opgroeiend in een na-oorlogs Duitsland getuigd zijn werk van een donkere herinnering aan deze periode en probeert hij met zijn beelden te verschrikkingen en schande te verwerken. Hij probeert het kwaad te doorgronden en duikt diep in de (culturele) geschiedenis van zijn land en dat van europa. De fotografische kant van zijn oevre is zelden zo mooi belicht als in deze tentoonstelling.

Enorm grote werken aan de wand, eveneens enorm grote boeken die je ook nog eens mag doorbladeren en vitrines als een soort kijkdozen waarin uitgeknipte familiefoto’s, en andere meer lugubere voorwerpen, temidden van besneeuwde bossen in zijn omgeving zijn te zien. Erg indrukwekkend allemaal. De combinatie tussen materiaalgebruik als verweerd en bewerkt lood, wat in zijn latere werk veel meer terugkomt, en fotografie vind ik ook erg mooi. Zeer de moeite waard om te bezoeken. Het museum ligt in een rustige buitenwijk van Lille en als je met het OV (de bus stopt vlakbij) komt krijg je ook nog eens korting op de toch al lage toegangsprijs.

Laag is de toegangsprijs van het museum Voorlinden allerminst. De museumkaart geldt hier niet en er komt vanwege de ingewikkelde installaties van Kiefer ook nog eens een paar euro bovenop. Jammer. Zo blijft kunst iets voor de elite.
De tentoonstelling hier is meer gericht op het latere werk van Kiefer. Fotografie kom je niet meer tegen (behalve in de indrukwekkende installatie van het werk Winterreise ) In plaats daarvan ook hier enorme wandvullende werken van verweerd en bewerkt lood, riet en bladgoud. Zwarte dode zonnebloemen, een veld met zeisen in plaats van bloemen, de yoga lijkhouding. Nee vrolijk wordt het nooit. Wel indrukwekkend.

Kunst is verlangen zegt Kiefer. Je komt er nooit bij maar blijft hopen dat het wel lukt. Hier spreekt het idealistische gedachtegoed van de duitse romantiek. Maar volgens Kiefer schuilt er ook gevaar in het uiten van heftige gevoelens en emoties, dat deze gemakkelijk kunnen omslaan in geweld en terreur. Het ziekenhuisbed met de inscriptie van Rote Armee Fraktion lid Ulrike Meinhof is zijn uiting hiervan.
In Winterreise heeft Kiefer ook een aantal 18e en 19e eeuwse romantici bij naam genoemd en verwerkt. Met Novalis op de voorgrond. Dat vind ik natuurlijk dan weer erg mooi!

In het begeleidende boekwerkje bij deze expositie wordt in zijn biografie helemaal niet gesproken over het belang van de fotografie dat hem uiteindelijk heeft gebracht wat hier te zien is. Dat had er best bij gemogen. Beide tentoonstellingen zijn nog te zien tot februari/maart.

Afbeeldingen

1. 
2. 
3.